انواع جک پنوماتیک

انواع جک پنوماتیک

جک های پنوماتیک به طور کلی به دو دسته تقسیم می شوند.

دسته ی اول جک های خطی: جک های خطی بسیار پر مصرف تر هستند و در اغلب دستگاه ها کاربرد دارند؛ همچنین طیف گسترده ای از مدل های جک پنوماتیک وجود دارد. یکی از دلایل آن ساخت نسخه ی سفارشی سازی مناسب برای دستگاه های مختلف است.  منظور از حرکت خطی این است که وقتی جک را داخل سیستم قرار می دهیم هنگامی که شیر به آن فرمان بدهد قطعه متصل به خود را به جلو حرکت می دهد و بعد به مکان اولیه خود بر می گرداند.

دسته ی دوم جک های چرخشی (دورانی): جک های چرخشی نسبت به مدل های خطی جدیدتر هستند و طراحی آن از ترکیب سه جک انجام شده، جنس بدنه آن از آلومینیوم با ابعاد متفاوت تولید می شود. چرخش این جک ها از اهمیت بالایی برخوردار است. درجه های چرخش به صورت 90، 180 و 360 درجه می باشد. اما پرکاربرد ترین آن 90 درجه است.

این جک ها را می توان گفت چکیده ای از اکچیتور ها و جک های خطی هستند به این دلیل که هم حرکت خطی و حرکت چرخشی یا دورانی را انجام می دهند.

جک های پنوماتیک و نحوه عملکرد آن ها

جک های پنوماتیک (pneumatic cylinder) عملگر های سیستم پنوماتیک هستند. در یک سیستم یکسری قطعات به صورت یک زنجیر پشت هم وظیفه خودشان را انجام می دهند مانند کمپرسور، واحد مراقبت، فلو کنترل و شیر های برقی تا در نهایت یک عملی را برای ما انجام دهند.

برای مثال در پرس های پنوماتیک ما می خواهیم یک قطعه را پرس کنیم که این پرس کردن به وسیله ی یک عملگری به نام جک پنوماتیک انجام می شود. هوای فشرده به وسیله ی کمپرسور وارد محفظه ی جک شده و به دنبال راه خروج می گردد به همین خاطر به سطح پیستون نیرو وارد کرده و باعث بیرون راندن شافتی می شود که پیستون در انتهای آن متصل می باشد و با توجه به مدل جک پنوماتیک حرکت خطی یا چرخشی مورد نیاز را انجام می دهد.

اجزای یک جک پنوماتیک شامل محفظه ای برای نگهداری هوای فشرده، مجرای ورودی و خروجی هوای فشرده و اجزای داخل سیلندر شامل شافت، پیستون، پکینگ و سیل های هوای فشرده است.

جک های پنوماتیک به دلیل استفاده از هوای فشرده به جای سیال های دیگر مانند مایع هیدرولیک برای جا به جایی کار با آن آسان تر و تمیز تر انجام می شود.

جک ها در صنعت خودروسازی، صنایع غذایی، صنعت تولید دارو و خطوط تولید محصولات الکترونیکی کاربرد دارد.

مدل های استاندارد جک های خطی

• جک چهار میل

یکی از پر مصرف ترین جک های خطی نوع چهار میل است در جک چهار میل همانطور که از اسمش مشخص می شود چهار میله در چهار طرف سیلندر قرار گرفته و کفشک پایین و بالا را به هم متصل می کند. مسیر ورود و خروج هوای فشرده هم روی همین کفشک ها قرار دارد.

آلن موجود روی این جک برای این هست که شما بتوانید ابتدا و انتهای جک را ترمز گیری کنید. یعنی اگر این پیچ هارو شل کنید حرکت کوبنده جک رو به همرا داره و اگر پیچ ها سفت باشند انتهای کورس خود را آروم تر طی می کند. طول کورس این نوع جک تا 5/1 متر می باشد.

جک چهار میل نسبت به جک پروفیلی قیمت پایین تری دارد و متریال کمتری هم در تولید آن استفاده شده و به نسبت طول عمر کمتری هم دارد. در سیستم هایی که احتمال ضربه به سیلندر جک و آسیب است مقاومت جک پروفیلی بیشتر است. ولی درصورتی که می دانید قرار نیست آسیبی به جک وارد شود جک چهار میل نیز می تواند انتخاب مناسبی باشد.

• جک قلمی (MAL)

جک قلمی استوانه ای شکل طراحی شده به همین دلیل به آن جک قلمی گفته می شود. جنس بدنه آن معمولا استیل مرغوب و آلومینیوم است. طریقه اتصال آن هم رزوه می باشد. از این جک در سیستم هایی استفاده می شود که می خواهیم حرکت کوچکی داشته باشیم مانند دستگاه ماسک یا دستگاه های پرسکوچک. دلیل استفاده از آن به دلیل وزن کمتر و سرعت بالاتری که دارد است.

• جک پروفیلی (DNC)

جک پروفیلی یکی از با کیفیت ترین و پر مصرف ترین جک ها می باشد. از نظر شکل و ابعاد مثل جک های چهار میل است. این جک به دلیل متریال بیشتری که در تولید آن به کار رفته از سایر دیگر قیمت بالاتری دارد. بخاطر دوام بیشتر آن وقتی در مجاورت هوا یا محیط های خاص قرار بگیرد مقاومت بیشتری نشان می دهد و طول عمر بیشتری دارد.

در تصویر فوق می توانید لوازم استفاده شده در جک پنوماتیک طرح فستو پنوکنترل را مشاهده کنید.

• جک دو شافت (TN)

این جک تقریبا به تازگی در ایران بیشتر مورد استفاده قرار می گیرد. برای اولین بار این جک توسط یک شرکت ژاپنی به اسم SMC با کد TN تولید شد و از آن پس به همین نام نیز در بازار استفاده می شود. البته به این محصول جک کتابی هم گفته می شود. این جک نسبت به بقیه ی مدل ها جای بیشتری برای نصب قطعه دارد و حرکت آن به صورت آسانسوری می باشد.

• جک کامپکت

این جک ها به صورت فشرده هستند و طول کورس پایینی دارند. در دستگاه هایی که نیاز به کورس زیادی ندارد و فضای کمی  دارند استفاده می شود. نهایت طول کورس آن به صورت استاندارد 5 سانت است.

نکته ی مهمی که درباره ی جک کامپکت وجود دارد این است که شافت آن به صورت داخل رزوه است (رزوه مادگی) ولی جک های دیگر به صورت استاندارد نری هستند و این قابلیت را ندارند.

عملکرد جک چرخشی اکچویتور پنوماتیک

عملکرد این جک به این صورت است که مسیری را برای ما باز یا بسته می کند. برای مثال سیالی مانند آب را در سیستم داریم و نمی خواهیم از مبدا جلوی آن گرفته شود پس این جک را در مسیرش قرار داده تا بتوانیم آن را مسدود یا تغییر مسیر دهیم.

جک های دورانی علاوه بر کاربرد تغییر مسیر بخاطر قدرت بالایی که دارند برای خم کردن لوله هم استفاده می شوند. در قسمت بالا و پایین این جک دو شافت گذاشته شده، زمانی که هوای فشرده وارد آن می شود شافت ها شروع به حرکت می کنند. سایز آن هم بر حسب قطر اندازه گیری می شود.

مزایای استفاده از جک های پنوماتیک

1. سیال مورد استفاده هوای فشرده است که تهیه ی آن آسان و کم هزینه است.
2. پیستون ها آزادانه حرکت می کنند و خود به خود قفل نمی شوند.
3. خروج هوای اضافی از سیستم به محیط بدون هیچ مشکلی اتفاق می افتد
4. هزینه نگهداری و تعمیرات آن نسبتا کم است
5. سرعت بالایی دارد و صدای کمی تولید می کند.
6. نسبت به جک های هیدرولیک و مکانیکی وزن سبک تری دارد.
7. همچنین قیمت کمتری هم نسبت به جک های هیدرولیک و مکانیکی دارد.

انتخاب سایز جک پنوماتیک قطر و کورس مناسب

باید گفت روی جک های پنوماتیک دو عدد وجود دارد. عدد اول نشان دهنده ی قطر داخلی سیلندر و عدد دوم طول جک را به میلی متر نشان می دهد. شما ابتدا باید بسته به نیاز و دستگاه خود کورس مناسب خود را مشخص کنید.

شعاع(mm)Xشعاع(mm)Xعدد پی(3.14)Xفشار باد(bar)=نیروی جک(کیلوگرم)

نحوه ی محاسبه نیرویی که جک وارد می کند از فرمول نیرو برابر است با فشار ضرب در سطح مقطع جک بدست می آید. فشار موجود در فرمول که همان فشاری است که معمولا از کمپرسور وارد جک می شود و بین 6 الی 7 بار است. برای سطح مقطع هم می توانید از مساحت دایره استفاده کنید.

طبق این فرمول عدد به دست آمده که برحسب کیلوگرم است نیروی جک برای جا به جایی یا برای مثال پرس قطعه می باشد.

پارامتر های مهم در خرید و قیمت جک پنوماتیک

1. ظرفیت باربری: به میزان نیرویی که جک ها هنگام باربری می توانند تحمل کنند گفته می شود. هر چه این تحمل بیشتر باشد قیمت هم بالاتر می رود.
2. اندازه و ابعاد: این پارامتر که تامین کننده ظرفیت باربری نیز هست. هرچه بزرگتر باشد به دلیل استفاده از متریال بزرگتر قیمت بالاتری هم دارد.
3. شکل ظاهری: جک های پنوماتیک در شکل های متنوعی تولید شده که باید دقت کنید که
4.  نیاز سیستم شما کدام یک از آنهاست.
5. جنس بدنه: جنس بدنه اغلب جک ها از آلومینیوم است ولی بعضی از آنها جنس استیل هم دارند که مقاومت بیشتری در برابر ضربه دارد.

تست سلامت جک های پنوماتیک

نکته ی مهم در جک های پنوماتیک این هست که شما هر چقدر هم جک با کیفیت خریداری کنید و ساخت کشور ها و کمپانی های معروف باشند باید ابتدا تست سلامت جک را انجام بدهید تا از سالم بودن آن اطمینان حاصل کنید.

برند های تولید کننده جک های پنوماتیک

در بین برند های مطرح سازنده جک پنوماتیک، برند های اروپایی و تایوانی از کیفیت بسیار بالایی برخورد دار هستند و ارزش خرید آن ها بالاست.

برند پنو کنترل نیز از پیشتازان صنعت ساخت تجهیزات و قطعات پنوماتیک در کشور چین می باشد که محصولات آن از کیفیت بسیار خوبی برخورد دار هستند. همچنین برند های معتبر دیگری نیز در کشورهای مختلف به تولید جک پنوماتیک مشغولند که عبارتند از:

• برند ایرکنترل (AIR CONTROL) چین
• برند فوروارد (FORWARD) چین
• برند ال ام سی (LMC) چین
• برند پارس (PARS) ایران
• برند فستو  (FESTO) آلمان
• برند لگریس (LEGRIS)
• برند اس ام سی (SMC) ژاپن
• برند سیماتیک (C.MATIC) ایتالیا
• برند متال ورک (METAL WORK) ایتالیا
• برند کاموزی (CAMOZZI) ایتالیا
• برند پارکر (PARKER) آمریکا
• برند اگنپ (AIGNEP)  ایتالیا
• برند سی دی سی (CDC) کره جنوبی 
• برند سی پی سی (CPC) چین
• برند آسکو (ACO) چین

انواع جک های پنوماتیک با برند دلخواه خود را می توانید از مجموعه ی مرکز برق تهیه کنید.

اگر این نوشته‌ برایتان مفید بود لطفا کامنت بنویسید.