برد، یکی از مهمترین قطعات در لوازم الکترونیکی به شمار میرود. این قطعه در طول زمان و به دلایل مختلفی دچار خرابی شده و نیاز به تعمیر پیدا میکند. تعمیر برد الکترونیکی، یک کار تخصصی بوده و برای اینکه تعمیر آن به درستی انجام شود، نیاز است تا یک متخصص، مراحل مختلفی را طی کند. این فرآیند شامل مجهز بودن به ابزارهای لازم، دانش کافی برای تشخیص مشکل و مهارت کافی جهت تعمیر برد میشود.
بدیهی است که اگر بنا دارید به حرفهی تعمیر برد الکترونیکی ورود کنید، لازم است که دورهی آموزش تعمیرات برد را گذرانده و با کسب تجربههای بسیار به تخصص و مهارت کافی برسید؛ برای شرکت در دوره عملی آموزش تعمیرات برد الکترونیکی آموزشگاه فنی سازان وارد لینک زیر شوید:
https://fannisazan.com/course/electronic-board-repair
اما پیش از آن بهتر است که کلیاتی از این مسیر را بدانید. کلیاتی که شبیه یک نقشه عمل کرده و این حرفه را برای شما شفافتر کند. ما اینجا هستیم تا صفر تا صد این راه را به زبان ساده برایتان بازگو کنیم.

لیست ابزارهای لازم به منظور تعمیر برد
برای اینکه بتوانید از پس تعمیر برد الکترونیکی بر بیایید، لازم است که ابزارهای لازم برای این کار را به خوبی بشناسید. بدیهی است که کار با این ابزار و رسیدن به مهارت و تخصص در استفاده از آنها، باید در کلاسهای حضوری و به صورت عملی انجام گیرد. در این بخش، به معرفی این لوازم تخصصی برای تعمیرات برد پرداخته و توضیحاتی دربارهی آن ارائه خواهیم داد.
- منبع تغذیه: هنگامی که مشغول به تعمیر برد الکترونیکی هستید، باید منبعی باشد تا انرژی مورد نیاز برای جریان برق را فراهم کند. منبع تغذیه، انرژی مدارهای الکتریکی در برد را تامین میکند.
- هویه: یکی از مهمترین ابزارها در زمینه تعمیر برد به شمار میرود. این دستگاه به منظور مونتاژ قطعات مختلف الکترونیکی روی برد به کار میرود. این وسیله انواع مختلفی داشته و این موضوع باعث راحتی در کار تعمیرکاران میشود.
- مولتی متر: این وسیله در تعمیر برد الکترونیکی بسیار حائز اهمیت است. چرا که برای تست قطعات روی برد، مورد استفاده قرار میگیرد. بهتر است بگوییم که این وسیله در تشخیص عیب برد به تعمیرکار کمک میکند.
- اسلیوسکوپ: این وسیله در دو نوع آنالوگ و دیجیتال در بازار موجود است. برای اینکه بتوانید به درستی نقص به وجود آمده در برد را تشخیص دهید، لازم است تا از اسلیوسکوپ استفاده کنید.
- پایه نگهدارنده: این پایه در ابعاد و مدلهای مختلف تولید میشود؛ چرا که بردها انواع مختلفی دارند. این پایه، برد را نگه میدارد تا تعمیرکار بتواند با دقت و ظرافت، تعمیر آن را انجام دهد.

تشخیص مشکل برد الکترونیکی
اولین مرحله برای اینکه بخواهید یک برد الکترونیکی را تعمیر کنید، تشخیص مشکل آن است. برخی از بردها به دلیل استفاده در زمان طولانی دچار فرسودگی میشوند؛ برخی از آنها ظرفیت خازنشان تغییر میکند؛ و هر کدام به دلایلی دچار خرابی میشوند. برد الکترونیکی، قطعهی بسیار پیچیده و حساسی است که گام اول برای تعمیر آن، تشخیص صحیح مشکل آن است. برای رسیدن به چنین مهارتی ابتدا باید دوره آموزشی مربوطه را ببینید. در غیر این صورت در کار خود موفق نخواهید بود. رسیدن به چنین مهارتی نیز، نیاز به یک آموزش حرفهای و به دنبال آن، تجربه در این مسیر دارد.
البته فراموش نکنید که ابزارهایی در یافتن عیب و مشکل فنی برد، به شما کمک خواهند کرد. هر چقدر هم که حرفهای باشید، در نهایت به چنین ابزارهایی نیاز خواهید داشت. مهمترین ابزار در این زمینه، اسلیوسکوپ است که به شما در یافتن عیب برد الکترونیکی، کمک میکند. به این نکته توجه داشته باشید که در این مرحله، همهی ابزارها برای یافتن مشکل در خدمت شما خواهند بود.
بررسی قطعات حساس بردهای الکترونیکی
گام دوم در تعمیر برد الکترونیکی، بررسی قطعات حساس آن است. در هر برد، ممکن است که تنها یک قطعه دچار خرابی نشده باشد؛ به همین دلیل لازم است که سایر قطعات نیز مورد بررسی قرار گیرند. این قطعات شامل مقاومت الکترونیکی، خازن الکترونیکی، دیودها، سوئیچ و ترانزیستور میشود. هر کدام از این قطعات اگر به هر دلیلی دچار خرابی شوند، عملکرد برد را مختل میکنند. بنابراین، برای تعمیر برد، لازم است تمامی این قطعات بررسی شوند. در ادامه به کارکرد هر کدام از این قطعات، به اختصار میپردازیم.
- مقاومت: این قطعه در دو نوع ثابت و متغیر وجود دارد و کاربرد آن در هنگام کاهش افت ولتاژ و جریان است.
- خازن: خازن وظیفه دارد تا بار الکتریکی را در خود ذخیره کند. خازن نیز انواع مختلفی دارد. قطبی، غیرقطبی، قابل تنظیم و متغیر از انواع خازنها هستند.
- دیودها: این قطعات دو نقش بسیار مهم را در برد ایفا میکنند. یکی اینکه جریان برق را یکطرفه میکنند و نقش دیگر آنها تبدیل برق متناوب به برق مستقیم است.
- سوئیچ: سوئیچها وظیفه دارند تا جریان را قطع، وصل و یا تغییر دهند. سوئیچها نیز نمونههای مختلفی دارند که در انواع برد به کار میروند.
- ترانزیستور: این وسیله برای تقویت سیگنال در برد به کار میرود. همچنین قطع و وصل کردن سیگنال نیز کار ترانزیستور است.

جداسازی قطعات معیوب
پس از آن که عیب برد را به کمک ابزارهای مختلف تشخیص دادید و تمامی قطعاتش را به خوبی بررسی کردید؛ یقینا اطمینان پیدا کردهاید که ایراد کار از کجاست. حالا وقت آن رسیده که در گام سوم تعمیر برد الکترونیکی، یک از مهمترین مراحل را پشت سر بگذارید. در این مرحله باید قطعهی معیوب را از برد جدا کنید. در صورتی که برد الکترونیکی، قابل به تعمیر بود، باید آن را تعمیر کنید؛ اما گاهی پیش میآید که قطعه ابدا قابل به تعمیر نیست. در چنین شرایطی ناگزیرید که قطعه را تعویض کنید.
این مرحله بسیار حساس است. دلیل آن هم به ظرافت برد و قطعات آن بر میگردد. اگر دقت لازم را در این مرحله به خرج ندهید، چه بسا آسیب جدی و جبرانناپذیری به برد وارد شود. بدیهی است برای رسیدن به چنین مهارتی باید از تخصص و مهارت بسیار بالایی برخوردار باشید. لازم به تاکید دوباره نیست که این مهارت، جز با آموزش درست، تمرین و تکرار حاصل نمیشود.
نصب (لحیمکاری) قطعات جدید و تست نهایی
اگر توانستید قطعهای که در آن اختلال ایجاد شده را تعمیر کنید که همان قطعهی تعمیر شده، اما اگر قطعه قابل به تعمیر نبود، باید قطعهی جدید را جایگزین قطعهی معیوب کنید. در این مرحله نیز باید دقت بالا و ظرافت لازم را داشته باشید. در غیر این صورت، تعمیر برد با شکست مواجه میشود. در این مرحله، باید با استفاده از دستگاه هویه و ابزارهای دیگر، اقدام به نصب و مونتاژ این قطعات روی برد کرد.
در مرحلهی آخر، باید به تست برد الکترونیکی بپردازید و صحت آن را بسنجید. پس از طی کردن تمامی مراحلی که نام بردیم، برد باید به خوبی کار کند و اختلالی در عملکرد آن دیده نشود. بدیهی است که در این مرحله نیز باید از ابزارهای حرفهای برای تست سلامت استفاده کرد.
نکات نگهداری و جلوگیری از خرابیهای برد
برای اینکه برد الکترونیکی خراب نشود، لازم است تا نکاتی در خصوص نگهداری آن رعایت شود. رعایت این نکات، نه فقط موجب افزایش طول عمر برد میشود، بلکه از خرابی زود هنگام قطعات مختلف آن جلوگیری میکند. برخی از این نکات را در ادامه به صورت چکلیست برایتان آماده کردهایم.
استفاده از محافظها: بسیاری از خرابیها در بردهای الکترونیکی، به دلیل نواسانات برق اتفاق میافتد. برای جلوگیری از این موضوع، لازم است تا از محافظهای الکتریکی همچون فیوزها و رلهها استفاده شود.
استفاده از خنککنندهها: هنگامی که از خنککنندههای استاندارد استفاده کنید، دیگر قطعات برد، دچار انقباض یا انبساط نمیشوند؛ رعایت همین نکته جلوی بسیاری از خرابیهای بردها را میگیرد.
استفاده از قطعات باکیفیت: این نکته برای تعمیرکاران اهمیت ویژهای دارد. تعمیرکاران باید بدانند که هنگام تعویض قطعهی خراب شده، قطعهای با کیفیت بالا را جایگزین قطعهی معیوب کنند. این موضوع، به افزایش طول عمر برد و جلوگیری از خرابی زود هنگام آن کمک ویژهای میکند.
مواظبت و نگهداری دورهای: برای اینکه برد الکترونیکی زود خراب نشود، باید به طور منظم از گرد و غبار پاک شود. این مسئله از جمله نکاتی است که اگرچه چندان مورد توجه واقع نمیشود اما اهمیت ویژهای در سلامت آن دارد.

جمعبندی
بردها، قطعات بسیار مهمی در لوازم الکترونیکی به شمار میروند. به گونهای که خراب شدن آنها عملکرد وسیله را مختل میکند. به همین جهت تعمیر برد الکترونیکی از اهمیت ویژهای برخوردار است. افرادی که میخواهند به این حوزه ورود کنند، لازم است تا یک دورهی حرفهای را بگذرانند تا بتوانند ورودی موفق به این بازار کار داشته باشند. آموزشگاه فنیسازان (بهترین آموزشگاه فنی حرفه ای تهران)، یکی از آموزشگاههای معتبری است که دورهی جامع تعمیرات برد را برگزار میکند. اگر شما هم میخواهید عضوی از بازار کار پررونق تعمیرات برد الکترونیکی باشید، تردید نکنید! فنیسازان، نقطهی شروع موفقیت شما خواهد بود.
اگر این نوشته برایتان مفید بود لطفا کامنت بنویسید.
آموزش طراحی و ساخت پروژه های الکترونیک و برنامه نویسی میکروکنترلر ها آموزش الکترونیک,آموزش رزبری پای,آموزش راه اندازی ماژول و سنسور,آموزش آردوینو,نرم افزار های الکترونیک, طراحیPCB,برنامه نویسی میکروکنترلرها ARM AVR PIC FPGA