آشنایی با مرکز مخابراتی و نگهداری یک مرکز مخابراتی

در این تحقیق، سعی شده است که تا حد امکان نمایی از یک مرکز مخابراتی یا  مرکز تلفن محلی یا Local Exchange به همراه زیرساختهای آنها و همچنین نگهداری آنها ارایه شود.

مرکز تلفن شهری

زیر واحدهای یک شبکه شهری  ، در یک مرکز تلفن اگر بخواهیم زیرساختهای آنرا به طور خلاصه دسته بندی کنیم، به دو دسته کلی می رسیم:

• قسمت اداری
• قسمت فنی

وظایف هر کدام از این واحدها و زیر مجموعه های آنها جزئی از ساختار مرکز تلفنی می باشد.

قسمت اداری مرکز مخابراتی

• قسمت اداری شامل اجزای زیر است:
• واحد اداری
• واحد مشترکین
• واحد آبونمان
• واحد خرید و انبارداری
• واحد دبیرخانه
• واحد حسابداری
• واحد مالی
• واحد نگهبانی
• شبکه

شرح وظایف قسمت اداری اداری

• واحد اداری :نظارت بر کار پیمانکاران،تنظیم قرارداد های پیمان کاری ،مکاتبات، پیگیری انشعاب آب و برق ساختمانهای اداری وفنی، تحویل و تحول ساختمانهای مخابرات روستایی.
• واحد امور مشترکین: رسیدگی به تقاضای مشتریان،رسیدگی به تقاضای ثبت نام تلفن، تغييرمكان وتغييرنام فيش وتلفن، رسيدگي به شكايت هاي مرتبط با کارکرد غیرمتعارف تلفن، تعويض شماره، اصلاح نام ونشاني مندرج درقبض ها.
• واحد آبونمان: صدور قبض های مشترکین ، اصلاح های مرتبط با قبض های مشترکین.
• واحدخریدوانبارداری:خريدلوازم طبق برگ درخواست وتنظيم اسناد مربوطه وتحويل آن به امورمالي، صدورحواله انبار،رسيدانبار،انبارگرداني–اعلام نيازهاي واحد هابه مسئولين.

شرح وظایف قسمت اداری اداری

• واحد دبیرخانه: ثبت وصدورنامه هاي وارده وصادره، ارسال و دریافت نامه ها، بایگانی پرونده کارکنان،ماشین نویسی.
• واحد حسابداری :صدور اسناد، پیگیری امور مالی و نقدینگی، ثبت درآمدها و هزینه ها، محاسبه صورت وضعیتها،محاسبه حقوق دفاتر و مراکز پیمانکاران،مجوز و اخذ اعتبارات.
• واحد مالی: نظارت بر واحدهای حسابداری و حسابداری توابع.
• واحد شبکه: بررسی امکانات، رفع خرابی کابلی، نظارت بر کار پمانکارشبکه هوایی، بررسی استعلام منصوبات کابلی،پیگیری طرحهای شبکه کابل.
• واحد نگهبانی :محافظت ازساختمان و ورود و خروج پرسنل و ارباب رجوع را به عهده دارد.

قسمت فنی مرکز تلفن محلی

• قسمتهای مهم و اصلی فنی یک مرکز تلفنی شامل قسمتهای زیر می باشند:
• سالن سوئیچ
• سالن امتحان یا MDF (Main Distribution Frame)
• اتاق تغذیه
• شبکه کابل

شرح مختصر قسمت فنی

• سالن سوئیچ: مهمترین قسمت واحد پشتیبانی و فنی می باشد که که اطلاعات تمامی شماره تلفن ها، قطع و وصل شماره تلفن، ارتباط بین مراکز تلفنی و… درآنجا کنترل می شود.
• سالن امتحان: وظیفه ی سالن امتحان، امتحان و تست شماره ها می باشد.
• اتاق تغذیه: وظیفه ی اتاق تغذیه تامین برق مرکز تلفن می باشد.
• شبکه کابل: این قسمت رابط بین قسمت MDFو حوضچه ها و کافو می باشد. به این ترتیب که چندین کابل از MDFبه شبکه کابل وارد و از آنجا به حوضچه ها و کافو ها می رود.

نمودار سازمانی مرسوم در مرکز تلفن محلی

شرح قسمت فنی

چون اکثر کارهای نگهداری و تعمیرات در قسمت فنی مخابرات انجام می شود ؛قسمت فنی مخابرات را مراکز تلفن می نامند. قسمت های زیر ساختی در واحد فنی شامل اجزای اصلی زیر اند:

1.  سالن سوئیچ
2.  سالن امتحان
3.  اتاق کنترل
4.  اتاق PCM
5.  اتاق تغذیه

سالن سوئیچ مرکز تلفن محلی

سالن سوئیچ: مهم ترین قسمت مرکز تلفن، اتاق سوئیچ دیجیتال نام دارد که اطلاعات تمامی شماره تلفنها، قطع و وصل شماره تلفن، ارتباط بین مراکز تلفنی و… درآنجا کنترل می شود. در مرکز تلفن دیجیتال تمامی شماره ها توسط کامپیوترکنترل می شوند. با کامپیوتر می توان در عرض چند ثانیه تلفنی را قطع کرد، شماره تلفنی را تغییر داد، شماره تلفن جدیدی تعریف کرد، شماره تلفن ها را تست کرد و سرویس های ویژه برای یک شماره دایرکرد.

مانند سرویس کشف مزاحمت های تلفنی، سرویس انتقال ازخط اشغال،سرویس انتظارمکالمات. و از نظر دما و رطوبت بايد سالن سوئیچ طبق يک استاندارد خاص تنظيم گردد ،چون مصرف جریان درکارتهای مخابراتی درحالت عادی به بیش از 1000 آمپرمی رسدکه گرمای زیادی تولید می کنند. معمولاً بايد مقدار دمای آن بين 20 تا 30 درجه سانتيگراد و رطوبت آن بين 50 تا 53 درجه باشد.

درواقع در سالن قسمتی به نام پکيج وجود دارد که يک دستگاه بزرگ برای خنک کردن سالن دستگاه است و دما را ثابت نگه می دارد.

سوييچ ها از نظر ظرفيت به دو دسته کم ظرفيت و پرظرفيت تقسيم بندی می شوندکه به مراکز (سوييچی) که کمتر از 1000 شماره داشته باشد سوييچ کم ظرفيت گفته می شود. که معمولاً به صورت 256 شماره ای، 512 شماره ای و 768 شماره ای يافت می شوند. و به مراکز بالای يکصد هزار شماره سوييچ پرظرفيت گفته می شود.

و به صورت 5000 شماره ای، 10000 شماره ای، 20000 شماره ای و غيره يافت می شوند. البته در حال حاضر به علت گسترش مخابرات درمورد سوييچ هايی که حدود 2000 شماره داشته باشند مانند سوييچ های کم ظرفيت رفتارمی شوند.

آشنایی با سخت افزار سوئیچ

هر سوئيچ متشکل از چند راک ياکابينت (unite) می باشد. هر راک به طبقاتی به نام شلف (Shelf) تقسيم می شود و به جاهايی که کارتها قرارمیگيرند اسلات (slat) گفته می شود.

در هر اسلات يک برد (يک کارت) قرار می گيرد بعد از شلف جزء ديگری که مورد بررسی قرار می گيرد ماژول ناميده می شود که عملا ًآنرا نمی بينيم. ماژول يک يا تعدادی کارت است که يک وظيفه مشخص را انجام می دهند.

البته در هر راک يک قسمتی به نام powerوجود دارد. ممکن است يک شلف را به powerها اختصاص دهيم يا اينکه  powerها را بين شلف ها تقسيم کنيم.

Powerها تامين کننده انرژی کارتها می باشند. يکسری فريمها که در پشت شلفها قرارگرفته اند و به آنهاBack plain گفته می شود و اينها باعث برقراری ارتباط بين کارتها می شوند.

هراسلات اگر يک اسلات مشترک باشد بسته به نوع کارتی که 8، 16، 32 مشترک باشد 8، 16، 32 پورت وجود دارد که پورتها از اسلات به هر مشترک به صورت جداگانه وصل است که البته ديده نمی شوند و يک لفظ نرم افزاری است.

به طور کلی سوئیچ ها دو نوع کنترل را در شبکه اجرا می کنند، کنترل متمرکز و کنترل گسترده

درکنترل متمرکز همه کارهای پردازشی را خودکارت انجام می دهد و در واقع يک شلف خاص کنترل بقيه قسمتها را برعهده دارد.

درکنترل نا متمرکز هر قسمت وظايف خاص خودش را دارا می باشد و فقط يک سری ازکارها را خودش انجام می دهد. عمليات کلی مثل جمع آوری شارژينگ يا جمع آوری پالس مشترکين توسط پروسسور انجام می گيرد، در واقع پروسسور را به قسمتهای مختلف اختصاص داده اند. بيشتر سوئيچهای ايرانی کنترل نامتمرکز هستند. درحال حاضر بيشتر حالت کنترل نامتمرکز کاربرد دارد که با اشکال يک قسمت همه سيستم ازکارنيفتد.

سالن امتحان یا MDF(Main Distribution Frame)

اين قسمت از نظر مساحتی خيلی بزرگتر از سالن سوئیچ (سالن دستگاه) است و به عنوان بخش توزيع كننده اصلي كليه خطوط ورودي و خروجي در هر مركز مخابرات محلي است ،كه به عنوان اينترفيسي بين مشترك و مركزتلفن ( سوئيچ) سالن دستگاه قرار مي گيرد.

سالنMDF از 3 قسمت اصلی تشکیل شده است:

• 1-طبقات افقی
• 2-طبقات عمودی
• 3-ارتباط بین طبقات افقی و عمودی

• ترمینال های افقی: کابلهای مربوط به این قسمت  مستقیما به مرکز تلفن  ،دستگاه (سوئیچ) وصل می شود و شامل یک سری ردیف ها است که شماره های مشترکین Extension ))،خطوط شهری Trunk ) ) روی این ترمینالها قرار گرفته است.
• شماره های مشترکین و Trunk به صورت استاندارد 16 ،24 یا 32زوج سیم به سالن دستگاه می رود و به سوئیچ وصل می شود. و این عدد ها  یستگی به نوع کارت مرکز تلفن می باشد . سابقا جهت اعمال ایزوله های مختلف از روی طبقات افقی صورت می گرفت اما اکنون بیشتر از طریق نرم افزار سویئچ انجام می شود.
• انواع ایزوله : ایزوله رنگ سبز به جهت قطع شخصی، ایزوله رنگ قرمز جهت قطع مزاحمت، ایزوله رنگ سفید جهت قطع Howler ton) )و ایزوله رنگ قهوه ای جهت امتحان و تست استفاده  می شود
• ترمینال های عمودی: شماره اتصال مشترک را روی بوخت عمودی مشخص می کنیم. جهت آدرس دهی هرمشترک روی ترمینال های عمودی به ردیف طبقه واتصالی تقسیم می شود.
• سیم های رسیده از مشترک پس از عبور از پست و کافو ، کانال ،حوضچه و اتاق کابل به صورت 100 زوج یا200زوج وارد  MDFشده و هر زوج سیم مشخص کننده یک مشترک می باشد و روی طبقات عمودی یا بوخت عمودی قرار می گیرد.
• روی هر اتصالی در بوخت عمودی فیوز های قرار می دهند در صورت نبودن فیوز خط حالت پاره یا اتصال باز می باشد که جهت جلو گیری از ورود ولتاژ به سالن می باشد.

رانژه کردن

ارتباط بین طبقات عمودی و افقی: هر شماره رسیده از سالن بر روی طبقات افقی بایستی با توجه به ادرس ردیف و طبقه و اتصالی به مشترکین اختصاص داده شود. عمل برقراری ارتباط بین طبقات عمودی و افقی را رانژه کردن می گویند.

ارتباط بین این طبقات توسط سیم مخصوصی به نام سیم رانژه  انجام می شود. علت استفاده ازطبقات عمودی و افقی سادگی تغییر محل شماره مشترک است. زمانی که مشترک تقاضای انتقال و يا درخواست شماره جديد را داشته باشد مکان اتصال سیم رانژه را دربوخت عمودی تغییر می دهند.

انواع رانژه

• 1-رانژه سفید قرمز برای سیستمPCM
• 2-رانژه قرمز آبی برای اینترنتADSL
• 3-رانژه سفید مشکی برای خط تلفن معمولی

اتاق شبکه کابل در مرکز مخابراتی

اتاقی شامل کابلهای مختلف بطوريکه کابلهای مشترک، خارج شده از MDFبه اين قسمت می آيند و به قسمت های کوچکتر منشعب می شوند.

زوج سيم ها را می توان در اين قسمت تقسيم کرد، مثلاً اگر 1200 زوج سيم داشته باشيم و بخواهيم به دو قسمت 600 تايی تقسيم کنيم. اين که زوج سيم ها را به صورت صحيح جداسازی و دسته بندی کنيم و به صورت مناسب بسط بزنيم،کاری است که دقت زيادی می خواهد و توسط کارشناسان اين کار انجام می شود.

اتاق PCM

هرارتباطی که قرار باشد از سوييچ خارج شود و به مرکز ديگری وصل شود توسط اتاق PCMانجام می شود. برای مثال میتوانيم دو مرکزAوBرا در نظر بگيريم در صورتي که مشترکی بخواهد از مرکز Aبا مشترکی در مرکزB تماس بگيرد، اين ارتباط توسط کارت ترانک درون سوييچ صورت می گيرد.

اين قسمت کابلها به افزایشگرهای(ADDER)DDf متصل می شود، سپس کابلها ازDDfکه در سالن دستگاه واقع است به اتاقPCMمرکزAمی روند و بسته به نوع ارتباط بين دو مرکز (کابلی، فيبری، راديويی وماهواره ای) ارتباط بينPCM مرکزAوpcm مرکز Bبرقرارمی شود.

پس از ارتباط با PCMمرکز Bکابلها بهDDF مرکزB و از آن جا هم به سوييچ آن مرکز و هم چنين کارت ترانک آن مرکز وصل می شود و به اين صورت ارتباط برقرار می شود و در واقع می توان گفت اتاق PCMچيزی شبيه اتاقMDFمی باشدکه به جای زوج سيم در آن کابل کواکسيال وجوددارد.

اتاق تغذیه مرکز مخابراتی

• به طور کلی اتاق تغذیه (قسمت نیرو)4دستگاه یا قطعه اصلی داردکه به ترتیب شامل:
• 1-یکسوکننده ها
• 2-باطری ها
• 3-اینورتر
• 4-دیزل ژنراتور

مسير برقراری ارتباط از مشترک تا مرکز مخابراتی

ابتدا از زوج سيمی که از تلفن مشترک خارج می شود شروع می کنيم که اين زوج سيم به جعبه های آلومينيومی به نام پست که در خيابان و درکنارخانه ها واقع اند می روند . ظرفيت هر پست معمولاً 10 شماره می باشد.

اگر تعداد مشترکين بيشتر شد می توان پست را با جعبه ديگری به نام سرکابل تعويض کردکه ظرفيت آن حدود 50 تا 70 شماره و بيشتر همه است. سپس از آنجا سيم ها به قسمتی به نام کافو می روند.

کافو همان جعبه های سبز رنگی هستند که درخيابان هستند. کافو به دو قسمت پشت و مرکزی تقسيم می شود که زوج سيمی که از سمت مشترک می آيد به قسمت پشت و خروجی کاف و از قسمت مرکزی به اتاق کابل مرکز مربوطه می رود. هرکافو مثل يکMDFكوچک است و يک ظرفيت مشخص دارد.

 آشنایی با چند واژه در مخابرات و مرکز تلفنی

• رانژه: به سیم های مخابراتی رانژه می گویند.
• کافو: همان جعبه های سبز رنگی هستند که درکنارخيابان ها در سطح شهرقرار دارند و بر روی کافوها کلمه یKV نوشته شده است.
• کابل برگردان: در بعضی از کافوها به دلیل تقاضای بیش از حد شماره تلفن، این کافوها پرمی شود و مخابرات مجبور می شود که بعضی از شماره هارا به کافوهای خلوت انتقال دهند که به این کارکابل برگردان می گویند. البته کابل برگردان در MDFهم می تواند انجام شود.

 نگه داری و تعمیرات مرکز مخابرات مرکزی

به طور کلی نگه داری و تعمیرات به مجموعه فعالیت هایی گفته می شود که سبب افزایش عمر مفید ماشین آلات می شود و کاهش مصرف قطعات یدکی ، انرژی و هزینه را به دنبال دارد. نگه داری و تعمیر به پنج فعالیت زیر تقسیم می شود.

1.  تعمیر
2.  تعویض
3.  تنظیم
4.  سرویس
5.  تست

نگهداری مرکز تلفن

نگهداري(Maintenance): مجموعه اي از فعاليتهاي مشخص و معمولا به صورت برنامه ريزي شده و با هدف جلوگيري از خرابي ناگهاني ماشين الات و تجهيزات را نگهداري مي نامند.

تعمیرات:(Repairs)مجموعه اي از فعاليتهایی است كه بر روي يك سيستم يا وسيله اي كه دچار خرابي شده انجام مي گيرد تا آن را به حالت آماده و قبل بهره برداري بازگرداند.

انواع نت ها در مرکز مخابراتی

1. نگهداري وتعميرات مبتني بر شكست
2. نگهداری و تعميرات پيشگيرانه(PM)
3. نگهداری و تعميرات پيشگويانه (مراقبت وضعيت)
4. نگهداری وتعميرات اضطراری(EM)
5. نگهداری و تعميرات اصلاحی(CM)
6. نگهداری و تعميرات بهره ور جامع(TPM)
7. نگهداری و تعميرات ناب(LM)

نگهداری و تعميرات پيشگيرانه:

به مجموعه اقداماتی که شامل بازديد, کنترل, سرويس, تنظيم, تعويض و در برخی از موارد تعميرات جزيی که توسط کاربران تجهيزات و يا تعمير کاران واحد اجرايي انجام می شود اطلاق شده که اصطلاحا به فعاليتهای مزبورPMگفته می شود.

اين فعاليتها که بطور تناوبی و برحسب دوره های تعريف شده انجام می گيرد, سبب تاخير و کم شدن تعميرات و شکست های ناگهانی و بدون برنامه می شوند.

نگه داری و تعمیرات و اضطراری:

فعالیت هایی هستند که در مواقع از کار افتادن تجهیزات و شکست به صورت اضطراری انجام می شوندچون امکان سرایت خرابی به قسمت های دیگر وجود دارد.

نگهداری وتعمیرات در مراکز تلفن به دو قسمت زیر تقسیم می شود :

1- نت بیرونی توسط شرکت پیمانکاری انجام می شود.

2- نت درونی توسط تکنسین های مخابرات انجام می شود.

نگهداری وتعمیرات داخلی مراکز تلفن توسط تکنسین های مخابرات انجام می شود.همانطور که در نت مشخص است ابتدا نگهداری مطرح است وبعد از آن در صورت خرابی ،تعمیرات جنبه ی اصلی می شود .

 

نگهداری در مخابرات طی یک برنامه ریزی مشخص انجام می شود که با توجه به قسمت های مختلف درمراکز تلفن این زمانبندی نیز متفاوت می باشد.

نگه داری اتاق سوئیچ در مرکز تلفن محلی

در قسمت سوئیچ سرویس و نگهداری هر هفته یکبار انجام می شود که از جمله ی آن بررسی کارت ها، بردها واسلاتها می باشد. و درصورت خرابی تکنسین قسمتهای مختلف را بررسی می کند و قطعه ی معیوب را با قطعه سالم جایگزین می کند اما اگر نتوانست با درخواست از قسمت نگهداری و پشتیبانی در مرکز برای حل موضوع اقدام می کندکه به صورت زیر انجام می شود:

نگه داری و تعمیر اتاق PCM

در قسمت اتاق کابل و اتاق PCM معمولا خیلی کم خرابی ایجاد می شود و برنامه خاصی برای نگهداری و تعمیرات برای آنها وجود ندارد.

قسمت نیرو(اتاق تغذیه):

در این قسمت هر پانزده روز یکبار عملیات سرویس و نگهداری توسط تکنسین انجام می شود .

سرویس و نگهداری یکسوکننده:

• هرپانزده روز یکبار با قطع فیوز سه فاز ورودی یکسوکننده در تابلو برق مرکز کلیه قسمت های یکسوکننده با جارو برقی و قلم مویی و کهنه پارچه ای تمیز می گردد.
• بدنه یکسوکننده با پارچه نم دار تمیز می گردد.
• تنظیمات یکسوکننده کنترل و در صورت نیاز تنظیم می شود.

نگه داری باطری

• سرویس و نگهداری باطری
• – شستشوی بدنه و رسوبات باطری ها با آب گرم
• – روغن کاری اتصالات باطری ها با وازلین
• – تنظیم سطح الکترولیت باطری ها با آب مقطر برای باطری های اسیدی
• – نظافت اتاق باطری
• – دشارژ باطری ها به مدت سه ساعت با بار مرکز و کنترل و اندازه گیری ولتاژ سلول ها و ثبت در دفتر باطری مرکز.
• – آچار کشی پیچ های باطری ها

سرویس و نگهداری اینورتر

• خاموش نمودن اینورتر توسط فيوز DCازطريق فيوز تابلو موجود در اتاق سالن دستگاه.
• بازکردن درب بالايUPSتوسط پيچ گوشتي و نظافت با جاروبرقي و قلم مويي سپس بستن درب بالايي درمحل خود.
• نظافت بدنه با دستمال نمناک.
• در صورت خرابی در قسمت نیرو ،تکنسین سریعا اقدام به رفع آن می کند چون با قطع منبع برق همه ی قسمت های مرکز تلفن از کار می افتد و در صورتی که دستگاه یا قطعه معیوب درست نشد با دستگاه و قطعه سالم جایگزین می شود.

مقالات مرتبط :

فیبر نوری و تکنیک های ارتباط نوری

شبکه های مخابرات نسل جدید

معرفی رشته ICT

منبع:جمع آوری + مقاله آشنایی با چگونگی محافظت و نگهداری یک مرکز مخابراتی (قلی پور)

اگر این نوشته‌ برایتان مفید بود لطفا کامنت بنویسید.